Түрк мамлекеттер уюму (ТМУ) — дүйнөлүк деңгээлде Мамлекет башчыларынын катышуусунда COVID-19 пандемиясы боюнча Саммит өткөргөн алгачкы эл аралык уюм болуп саналат. Бул Саммитте мамлекет башчылары ДССУ менен тыгыз кызматташуунун зарылдыгына өзгөчө көңүл бурушкан.

Пандемия башталгандан бери ТМУ ДССУ менен үзгүлтүксүз кызматташып келет:

• 2020-жылдын 10-апрели: ДССУнун Башкы директору доктор Тедрос Адханом Гебрейесус ТМУнун өзгөчө видео-саммитинде кайрылуу жасады.
• 2020-жылдын 28-апрели: ДССУнун Европадагы регионалдык директору доктор Ханс Клюге ТМУнун Саламаттык сактоо министрлеринин жыйынында баяндама жасады. 
• 2020-жылдын 30-октябры: ДССУнун Европадагы регионалдык директору доктор Ханс Клюге ТМУнун Саламаттык сактоо боюнча илимий тобунун 4-жыйынына да катышып, кайрылуу жасады.

 

---

Институционалдык кызматташуу жана Өз ара түшүнүшүү жөнүндө меморандум (ӨТМ)

• 2020-жылдын 14-сентябры: ТМУ ДССУ Европанын Регионалдык комитетинин 70-сессиясына өнөктөш катары катышып, Башкы катчы 2020–2025-жылдарга карата «Европада саламаттыкты сактоо үчүн биргелешкен аракет» аттуу программаны колдоого өзгөчө басым жасады.
• 2020-жылдын 11-сентябры: ТМУнун Башкы катчысы менен ДССУнун Европадагы регионалдык директору ТМУ менен ДССУ Европанын ортосундагы кызматташууну расмийлештирген Өз ара түшүнүшүү жөнүндө меморандумга (ӨТМ) кол коюшту.

---

Иш-аракеттер планы жана кызматташуу демилгелери

2020-жылдын 30-ноябрынан 1-декабрына чейин ТМУнун Башкы катчысы ДССУнун Европадагы регионалдык кеңсесине (Копенгаген, Дания) иш сапар менен барып, ӨТМнин ишке ашырылышын жана Иш-аракеттер планын иштеп чыгууну талкуулады. Тараптар төмөнкү негизги макулдашууларга жетишти:

• Саламаттык сактоо кызматкерлери үчүн онлайн окутуу программаларын уюштуруу;
• Алгачкы медициналык жардам чөйрөсүндө санариптик саламаттыкты өнүктүрүү;
• Вакцинацияны кеңейтүү жана саламаттык сактоо маалымат системаларынын потенциалын чыңдоо;
• ТМУнун мүчө жана байкоочу мамлекеттеринде жаңы ДССУнун кызматташуу борборлорун ачуу иштерин баштоо.

---

Кызматташтыкты улантуу жана өкүлчүлүк

2022-жылдын 12–14-сентябрында ТМУнун Катчылыгы Израилдин Тель-Авив шаарында өткөн ДССУ Европанын Регионалдык комитетинин 72-сессиясына (RC72) катышты. Жыйындын алкагында келечектеги кызматташуу маселелери талкууланып, 2023-жылы «Өзгөчө кырдаалдарга даярдык жана туруктуу өнүгүү – өзгөрүп жаткан дүйнөдө келечегибизди калыптандыруу» аттуу конференция өткөрүү чечими кабыл алынды. Ошондой эле Түркиянын Саламаттык сактоо министринин орун басары жана ТМУнун Саламаттык сактоо боюнча илимий тобунун төрайымы профессор доктор Эмине Альп Меше Европа боюнча Пан-комиссиянын Саламаттык сактоо жана туруктуу өнүгүү боюнча илимий-консультативдик кеңешинин ишине да кошулду.

---

Акыркы жаңылыктар жана келечектеги пландар

2023-жылдын 28-октябрында ТМУнун Башкы катчысы менен ДССУ Европанын регионалдык директору Копенгагенде (Дания) 2024–2025-жылдарга карата кызматташуу боюнча Иш-аракеттер планын түзүү жөнүндө макулдашууга кол коюшту. Бул документте төмөнкү багыттар артыкчылыктуу деп белгиленди:

• Өзгөчө кырдаалдарга даярдыкты жана жооп кайтарууну чыңдоо;
• Саламаттыкты сактоо системаларын күчтөндүрүү;
• Экологиялык жактан туруктуу саламаттык сактоо мекемелерин өнүктүрүү;
• Санариптештирүү жана потенциалды өнүктүрүү демилгелерин колдоо.