Максаттар

Түрк мамлекеттер уюму (ТМУ) мүчө жана байкоочу мамлекеттердин Саламаттык сактоо министрликтери ортосунда кеңири кызматташууну өнүктүрүүнү көздөйт. Бул эң мыкты тажрыйбаларды бөлүшүүнү, саламаттык сактоо кризистери маалында бири-бирине жардам көрсөтүүнү жана COVID-19 пандемиясынан кийин да кызматташтык үчүн бекем негиз түзүүнү камтыйт. Уюм, биргелешкен изилдөө жана иштеп чыгуу, дары-дармек өндүрүүдө өз ара колдоо көрсөтүү жана өзгөчө кырдаалдарда саламаттык сактоо боюнча координацияланган аракеттер сыяктуу демилгелер аркылуу мүчөлөрдүн ортосунда ынтымакты институциялаштырууну максат кылат.

Механизмдер

Максаттарына жетүү үчүн ТМУ көп багыттуу координация жана аракет механизми менен иш алып барат.

Саламаттык сактоо боюнча Координациялык комитет

Мүчө мамлекеттердин ортосундагы кызматташтыкты жана саясаттарды координациялоону көзөмөлдөгөн борбордук орган.

Төмөнкү топтор

• Саламаттык сактоо илимий кеңеши: Алдыңкы окумуштуулар жана адистер эпидемия жана башка жугуштуу оорулар менен күрөшүү боюнча маалымат алмашат.
• Жеткирүү чынжыры тобу: Фармацевтикалык продукциялардын жана медициналык жабдуулардын алмашуусун жана өндүрүшүн жеңилдетет.

Бул тармактагы кызматташтык түзүлгөндөн бери, Катчылык тараптардын COVID-19 жана Мүчө мамлекеттердин башка саламаттык сактоо артыкчылыктарына байланыштуу шашылыш маселелерди талкуулашкан жана кесиптештери менен маалымат алмашышкан 8 Саламаттык сактоо илимий кеңешинин жыйыны жана 5 Жеткирүү чынжыры тобунун жыйынын уюштурду.

Төмөнкү иштөө топтору

Түрк мамлекеттер уюму (ТМУ) кызматташтыкты күчөтүү жана аймактык өз ара таасирди өнүктүрүү максатында, төмөнкү темаларга багытталган адистердин Төмөнкү Иштөө Топторунун жыйындарын өткөрөт: Салттуу медицина; балдар, энелер жана өспүрүмдөрдүн саламаттыгы; рак оору; сейрек кездешүүчү оорулар жана геномика; жалпы саламаттыкты сактоо туризми тармагы; TURKTRANSPLANT; телемедицина (медициналык кызматтарды алыстан көрсөтүү үчүн маалыматтык жана байланыш технологияларын колдонгон медицина тармагы); санариптештирүү жана саламаттык сактоодо жасалма интеллект колдонуу; жалпы өзгөчө кырдаалдарга жана апааттарга жооп берүү тобу; саламаттык сактоодо өз ара таануу; Түрк медицина лабораторияларынын тармагы, Түрк фармакопеясы; саламаттык сактоо маалыматтык сөздүгү сыяктуу темаларга багытталган адистердин төмөнкү иштөө топторунун жыйындары өткөрүлөт. Бул иш-чаралар натыйжалуу маалымат алмашууну жана кризистерге даярдыкты камсыз кылат.

Жыйналыштар жана саммиттер

Маанилүү маселелерди талкуулоо жана аракеттер планын кабыл алуу үчүн министрлер деңгээлинде жана илимий жыйналыштар үзгүлтүксүз өткөрүлөт.

• Мүчө жана байкоочу мамлекеттердин саламаттык сактоо министрлери 2020-жылдын 30-октябрында Стамбул шаарында Саламаттык сактоо илимий кеңешинин 4-жыйыны үчүн чогулган.
• Түрк мамлекеттер уюмунун Түрк медицина дүйнөсү курултайы 2022-жылдын 30–31-октябрында Түркия Республикасынын Президенти Режеп Таййип Эрдогандын катышуусунда Стамбул шаарында өткөн.
• 2-Саламаттык сактоо министрлеринин жыйыны 2022-жылдын 31-октябрында Стамбул шаарында Түрк медицина дүйнөсү курултайынын алкагында өткөн.
• Түрк мамлекеттер уюмунун Саламаттык сактоо министрлеринин 3-жыйыны жана 2-Түрк медицина дүйнөсү курултайы 2023-жылдын 16-августунда Самаркант шаарында өткөн.
• Түрк мамлекеттер уюмунун Саламаттык сактоо министрлеринин 4-жыйыны 2024-жылдын 8-октябрында Азербайжандын Шуша шаарында өткөн.
• Түрк мамлекеттер уюмунун Саламаттык сактоо министрлеринин 5-жыйыны 2025-жылдын 8-апрелинде Казакстандын борбору Астана шаарында өткөн.
• Саламаттык сактоо тармагында инвестиция  тартуу боюнча кызматташтык жыйыны  2025-жылдын 8-апрелинде ТМУнун Саламаттык сактоо министрлеринин 5-жыйынынын алкагында өткөн.

Билим берүү жана мүмкүнчүлүктөрдү өнүктүрүү

• «Саламаттык сактоо өзгөчө кырдаалдарында лидерлик» окутуу программасы жана кырсыктарга чара көрүү боюнча машыгуулар сыяктуу иш-чаралар өткөрүлөт.
• Түркия Республикасынын Саламаттык сактоо министрлиги Саламаттык сактоо илимий кеңешинин алгачкы бетме-бет Вакцина иш жумалыгын 2020-жылдын 24–27-августунда Измир шаарында өткөрүп, Түркиянын вакцина иштеп чыгуу жана пандемияга каршы күрөшүү боюнча тажрыйбасын бөлүшкөн.
• Түркия Республикасынын Саламаттык сактоо министрлиги, Түрк кызматташтык жана өнүгүү агенттиги (TİKA) жана Ислам кызматташтык уюму (İİT) менен өнөктөштүктө 2021-жылдын 16–17-декабрында Измир шаарында өткөргөн Өзгөчө кырдаалдарга даярдык машыгуусу сыяктуу жеринде талаа иштерин уюштурган.
• 2022-жылдын 14–27-мартында Анкара шаарында Түрк мамлекеттер уюмунун мүчө жана байкоочу мамлекеттеринин лаборатория системаларын чыңдоо жана лаборатория кызматкерлеринин кесиптик мүмкүнчүлүктөрүн өнүктүрүүгө багытталган 2-бетме-бет окутуу программасы өткөрүлгөн.
• «Түрк дүйнөсүнүн өзгөчө кырдаалдардагы медициналык куткаруу тобу» окутуу программасы 2023-жылдын 2–6-октябрында Урла шаарындагы Кырсыктар жана симуляция боюнча билим берүү борборунда өткөрүлгөн.

Нормативдик-укуктук алкак

Түрк мамлекеттер уюмунун (ТМУ) Саламаттыкты сактоо жаатындагы кызматташтыгы министрликтердин жыйналыштары жана саммиттерде түзүлгөн келишимдер менен декларациялардын негизинде курулган. Бул документтер, Пандемияга каршы аракет планы жана Саламаттыкты сактоо илим кеңешинин жалпы декларациясы сыяктуу кызматташтыкка багытталган стратегикалык максаттарды жана оперативдүү пландарды негизги пункттары менен аныктайт. Институттук колдоо Секретариат жана Мүчө мамлекеттердин Саламаттык сактоо министрликтеринен камсыздалат, ошондой эле Дүйнөлүк Саламаттыкты сактоо Уюму (ДССУ) жана Түрк Кызматташтык жана Өнүгүү Агенттиги (ТИКА) сыяктуу уюмдар дагы кошумча салым кошот.

2024-2025 жылдар үчүн ТМУ менен ДССУ Европа бюросунун ортосундагы кызматташтыкка байланыштуу Түшүнүшүү меморандумунун аткарылышына багытталган Аракет Планын ТМУнун Башкы катчысы Элчи Кубанычбек Өмүралиев менен ДССУ Европа аймактык директору Др. Ханс Клуге 2023-жылдын 28-октябрыда Даниянын Копенгаген шаарында кол коюшкан. Аракет планга ылайык, ТМУнун мүчө жана байкоочу мамлекеттеринен Саламаттык сактоо адистерине “Саламаттыкты сактоодо Өзгөчө Абалдарда Лидерлик” окуу курсу 15-апрелде 2024-жылы гибрид форматта башталган. 12 сааттык онлайн курс жана Стамбулда 5 күндүк бетме-бет семинарды камтыган окуу программасына ТМУнун мүчө мамлекеттеринен 20дан ашык саламаттык сактоо адистери катышкан.

Долбоорлор

• TÜRKTRANSPLANT Жалпы Маалымат Системасы – мүчө мамлекеттердин ортосунда органдардын көчүрүлүшү үчүн биргелешкен система түзүү.
• Түрк Фармакопеясы – дарылардын таанылышы жана өндүрүшү үчүн стандарттык система түзүү.
• Окуу программалары – лаборатория кызматкерлеринин көндүмдөрүн жана саламаттык сактоодо өзгөчө абалдардагы лидерлик жөндөмүн жогорулатуу, ошондой эле симуляциялык медициналык куткаруу окуу программаларын уюштуруу.
• Семинарлар жана конференциялар – 2020-жылы Измирде өткөрүлгөн вакцина семинары жана пандемиядан кийинки саламаттык көйгөйлөрү каралган Түрк медицина дүйнөсү курултайы иш-чаралары.
• ДССУ Европа менен Аракет план – саламаттыкты сактоодо өзгөчө абалдарда лидерлик үчүн 2024–2025-жылдардагы Меморандумдун аткарылышы.
• Жалпы өндүрүш демилгелери – биргелешип вакцина, дары жана медициналык жабдууларды өндүрүү жана жеткирүүнү изилдөө.
• Келерки пландары – 2025-жылы өткөрүлүүчү жыйындар саламаттык жаатындагы кызматташтыкты өнүктүрүүгө жана жаңы долбоорлорду ишке киргизүүгө багытталат.