Түркі мемлекеттері ұйымы 2012 жылдан бастап Экономикалық ынтымақтастық ұйымымен (ЭЫҰ) тығыз қарым-қатынас орнатты.
Бақылаушы мәртебесін орнату
2012 жылғы 16 қазанда өткен ЭЫҰ саммитінде Мемлекет басшылары Түркітілдес мемлекеттер ынтымақтастық кеңесіне үш жылдық бастапқы кезеңге бақылаушы мәртебе беру туралы шешімді қуана қарсы алды. Бұл мәртебе әр үш жыл сайын жаңартылып отырады.
ЭЫҰ мен ТМҰ арасындағы Өзара түсіністік туралы меморандумға (MoU) 2014 жылғы 23 қыркүйекте Нью-Йоркте қол қойылып, екі ұйым арасындағы қарым-қатынасты нығайтты.
ЭЫҰ іс-шараларына белсенді қатысу
ТМҰ Хатшылығы ЭЫҰ-ның Өңірлік жоспарлау кеңесі (ОЖК) және министрлік деңгейдегі кездесулеріне белсенді түрде қатысып, экономика, көлік, туризм, кеден және білім беру сияқты ортақ басым бағыттар бойынша ынтымақтастықты дамытып келеді. 2018 жылғы 16–17 сәуірде Душанбеде өткен ЭЫҰ Сыртқы істер министрлері кеңесінің 23-ші отырысында ТМҰ-ның бақылаушы мәртебесі екінші мерзімге жаңартылды.
Бақылаушы мәртебесінің стратегиялық маңызы
ТМҰ бақылаушы мәртебеге ие жалғыз ұйым – Экономикалық ынтымақтастық ұйымы. Бұл мәртебе өңірлік дамуға үлес қосуға, көзқарас алмасуға және инклюзивті ынтымақтастықты ілгерілетуге мүмкіндік беретін маңызды алаң. ЭЫҰ кездесулеріне қатысу арқылы ТМҰ:
- Өңірлік серіктестермен белсенді қарым-қатынас орната алады;
- Халықаралық қоғамдастыққа өз миссиясы, жобалары мен қызметі туралы ақпарат бере алады.
Экономикалық ынтымақтастықты күшейту
2019 жылғы сәуірде ТМҰ Бас хатшысы бастаған делегация Тегеранда орналасқан ЭЫҰ Хатшылығына сапар шегіп, ынтымақтастықтың жаңа жолдарын және 2014 жылғы меморандумның аясын кеңейтуді талқылады. Екі ұйым жұмыс бағдарламасының іске асырылуын бағалау және жаңа бастамаларды талқылау мақсатында жыл сайын сараптамалық кездесулер өткізуді келісті.
ЭЫҰ Сауда-өнеркәсіп палатасының (СӨП) 25-ші Атқарушы комитет отырысында ТМҰ Бас хатшысы мен ЭЫҰ СӨП президенті екі ұйым арасында Өзара түсіністік туралы меморандумға қол қойды. Құжаттың негізгі мақсаттары:
- ТМҰ мен ЭЫҰ мүше мемлекеттерінде экономикалық және әлеуметтік дамуды ілгерілету;
- Екі ұйым арасында жүйелі кеңес, ынтымақтастық және ақпарат алмасуды қамтамасыз ету.
Соңғы байланыстар және болашақ бағыттар
2023 жылғы қыркүйекте ТМҰ Бас хатшысы Нью-Йоркте өткен ЭЫҰ Сыртқы істер министрлерінің бейресми кездесуіне бақылаушы ұйымның өкілі ретінде қатысты. Бас хатшы өз сөзінде ТМҰ мен ЭЫҰ-ның өңірлік ынтымақтастықтың символы ретінде экономикалық өсім, әлеуметтік даму және саяси тұрақтылыққа үлес қосып отырғанын атап өтті. Сонымен қатар ол ЭЫҰ-ға мүше мемлекеттерді келесі салаларда бірлескен жобаларды кеңейтуге шақырды:
- Экономика, көлік, энергетика, ауыл шаруашылығы және туризм;
- Денсаулық сақтау, қоршаған орта, аэроғарыш және адами ресурстар.
Бас хатшы ТМҰ мен ЭЫҰ арасында жасалған «2023–2024 жылдарға арналған Жұмыс бағдарламасын» нақты нәтижелерге жету үшін тиімді жүзеге асырудың маңыздылығын ерекше атап өтті.
