Түркі мемлекеттері ұйымы (бұрынғы атауы – Түркітілдес мемлекеттердің ынтымақтастық кеңесі) 2009 жылы үкіметаралық ұйым ретінде құрылды. Оның басты мақсаты – түркі мемлекеттері арасындағы жан-жақты ынтымақтастықты нығайту. Құрылтайшы мемлекеттер – Әзербайжан, Қазақстан, Қырғызстан және Түркия – кейіннен 2019 жылғы қазанда Бакуде өткен 7-ші саммитте Өзбекстанның толыққанды мүше ретінде қосылуымен толықты. Венгрия 2018 жылғы қыркүйекте Қырғыз Республикасының Чолпон-Ата қаласында өткен 6-шы саммитте бақылаушы мәртебесіне ие болды. 2021 жылғы қарашада өткен 8-ші саммитте Түрікменстан, 2022 жылғы қарашада Солтүстік Кипр Түрік Республикасы және 2023 жылы Экономикалық Ынтымақтастық Ұйымы (ЭЫҰ) бақылаушы мүше ретінде қосылды.
Ұйым Біріккен Ұлттар Ұйымының Жарғысында бекітілген мақсаттар мен қағидаттарды, сондай-ақ халықаралық құқықтың жалпыға бірдей танылған қағидаттары мен нормаларын – егемендіктің теңдігі, аумақтық тұтастық және халықаралық деңгейде танылған шекаралардың бұзылмауын, сондай-ақ халықаралық бейбітшілік пен қауіпсіздікті сақтау және тату көршілік пен достық қарым-қатынастарды дамыту секілді қағидаларды ұстанады.
Ұйым бейбітшілік пен тұрақтылықты нығайтуға, кең ауқымды ынтымақтастықты ілгерілетуге және мүше мемлекеттер арасындағы ортақ дамуға бағытталған әлеуетті ашуға ұмтылады. Түркітілдес мемлекеттерді біріктірсе де, ұйым ерекше бағытты ұстанбайды. Керісінше, түркітілдес елдер арасындағы байланыстар мен ынтымақтастықты тереңдете отырып, Еуразия құрлығында, әсіресе Орталық Азия мен Кавказ аймағында халықаралық ынтымақтастықты дамытуға арналған жаңа аймақтық құрал болуды мақсат етеді.
Ортақ тарих, ортақ тіл, ортақ болмыс және ортақ мәдениет деген төрт негізгі тұғырға негізделген Түркі мемлекеттері ұйымы бұл ұқсастықтармен шектелмейді. Керісінше, мүше мемлекеттер арасындағы екіжақты ынтымақтастық салаларын – экономика, ғылым, білім, көлік, кеден, туризм және басқа да көптеген салаларды – өңірлік деңгейде көпжақты ынтымақтастыққа кеңейтуді көздейді.
Сонымен қатар, ұйым өз мүше мемлекеттері шеңберімен шектелмей, бейбітшілік пен тұрақтылықты қамтамасыз ету үшін көршілес мемлекеттермен де көлік, кеден және туризм сияқты салаларда ынтымақтастық орнатады.
Ұйымның басты органдарына Мемлекет басшылары кеңесі, Сыртқы істер министрлері кеңесі, Ақсақалдар кеңесі, Жоғарғы лауазымды тұлғалар комитеті және Хатшылық жатады. Ұйым қызметін Түркітілдес елдердің Парламентаралық Ассамблеясы (ТЮРКПА), Халықаралық Түркі мәдениеті ұйымы (ТҮРКСОЙ), Халықаралық Түркі академиясы, Түркі мәдениеті мен мұрасы қоры, Түркі бизнес кеңесі, Түркі университеттер одағы және Түркі сауда-өнеркәсіп палатасы сияқты ұйымдар қолдайды.
2011 жылдан бастап ұйым жыл сайынғы саммиттерін белгілі бір тақырыппен өткізеді, онда мүше мемлекеттердің мемлекет басшылары өткен кезеңге баға беріп, келесі жылға арналған мақсаттарды айқындайды.
