Hedefler

Üye Devletlerimiz arasında ulaştırma alanında işbirliğinin geliştirilmesi, Türk Devletleri Teşkilatı için her zaman en önemli öncelik olmuştur. Devlet Başkanlarımız, bu konunun önemini zirvelerimizde sürekli olarak vurgulamış ve mevcut zorlukları ele alarak ulaştırma işbirliğini geliştirmeye yönelik talimatlar vermişlerdir.

Türk bölgesinde ulaşım bağlantısını iyileştirmeye kararlıyız, özellikle Trans-Hazar Uluslararası Doğu-Batı Orta Koridoru (Orta Koridor) boyunca. Bu girişim, verimli ve kesintisiz ulaşımın önündeki engelleri ortadan kaldırmayı, aynı zamanda kara, demir ve deniz yolu taşımacılığını kapsayan yeni çerçeveler oluşturarak ulaştırma operasyonlarını kolaylaştırmayı hedeflemektedir.

Mekanizmalar

Türk Devletleri Teşkilatı (TDT), düzenli Bakanlar Toplantıları, Ulaştırma Koordinasyon Komitesi, Ulaştırma Geliştirme Çalışma Grubu ve Dijitalleşme Alt Çalışma Grubu gibi çeşitli mekanizmalar aracılığıyla, "Türk Dünyası 2040 Vizyonu" ve "TDT 2022-2026 Stratejisi" gibi kilit stratejik belgeler doğrultusunda ulaştırma alanında işbirliğini geliştirmektedir.

Kardeş Limanlar

2013 yılında "Kardeş Limanlar İlişkisi ve İşbirliği Mutabakat Zaptı"nın imzalanmasıyla başlatılan Kardeş Limanlar Süreci, TDT Üye Devletlerindeki deniz ve kuru limanlar arasındaki işbirliğini güçlendirmeyi amaçlamaktadır. Başlangıçta Bakü (Azerbaycan), Samsun (Türkiye) ve Aktau (Kazakistan) limanlarını kapsayan bu girişim, 2019 yılında Kazakistan'ın Kuryk Limanı'nı da kapsamına almıştır. 2021'de Türkiye'nin Mersin Limanı ve Özbekistan'ın kuru limanları olan Universal Logistics Services, Akhtachi ve Termez Kargo Merkezi sürece katılmıştır. Bu girişim, teknik bilgi alışverişini, bilgi paylaşımını ve ortak projeler geliştirilmesini teşvik ederek bölgede limanlar arası işbirliğini artırmayı hedeflemektedir.

Demiryolu İdareleri Başkanları Toplantıları

TDT, 2022'den bu yana Demiryolu İdareleri Başkanları Toplantıları düzenleyerek üye devletlerin demiryolu sektörleri arasındaki işbirliğini kolaylaştırmaktadır. Bu toplantılar, alternatif, maliyet açısından etkili uluslararası demiryolu koridorlarının geliştirilme potansiyelini araştırmayı ve bölgedeki yük taşımacılığını artırmak için stratejiler oluşturmayı hedeflemektedir. Önemli bir dönüm noktası, bu işbirliği toplantılarında alınan kararlar doğrultusunda Aralık 2022'de ilk Türkiye-Özbekistan yük treninin 40 vagon malzeme taşıyarak faaliyete başlaması olmuştur. 

Fergana'da düzenlenen “Türk Devletlerinin Demiryolu Bağlantısı:Fergana Vadisi - Anadolu” balıklı Forum (2023) ve İstanbul'da düzenlenen Uluslararası Çokmodlu Taşımacılık Forumu (2023) gibi uluslararası etkinlikler, Türk bölgesinin dört bir yanından önde gelen taşımacılık ve lojistik şirketleri, işletmeler ve paydaşlar da dahil olmak üzere kamu ve özel sektörden kilit isimleri bir araya getirmiştir. Bu forumlar, TDT çerçevesinde çokmodlu taşımacılık rotalarının geliştirilmesini ilerletmeyi amaçlayan kapsamlı tartışmalar, bilgi paylaşımı ve işbirliği için değerli fırsatlar sağlamıştır.

Lojistik Merkezler ve Yük Taşımacılığı Taşıyıcıları Birliği

2024 yılında TDT himayesinde kurulan Lojistik Merkezler ve Yük Taşımacılığı Taşıyıcıları Birliği, Türk ülkelerindeki lojistik merkezleri, taşıyıcıları, terminalleri ve limanları birbirine bağlamayı amaçlamaktadır. Birliğin hedefleri arasında ulaşım altyapısını iyileştirmek, işbirliğini artırmak ve yenilikçi ve verimli yük taşımacılığı çözümleri için kamu-özel ortaklıklarını teşvik etmek yer almaktadır.

Ulusal Taşımacılık Dernekleri Başkanları Toplantıları

Mart 2024'te TDT, Ulusal Taşımacılık Dernekleri Başkanları'nın ilk toplantısını düzenlemiştir. Toplantının en önemli sonucu, TDT Karayolu Taşımacılığı Dernekleri Birliği'nin (TDT-URTA) oluşturulmasının kararlaştırılması olmuştur. Bu Birlik, özel sektörü temsil etmeyi, işbirliğini güçlendirmeyi ve "Türk Dünyası 2040 Vizyonu" doğrultusunda ulaştırma kabiliyetlerini geliştirmeyi amaçlamaktadır. Birliğin kuruluş töreni Kasım 2024'te İstanbul'da gerçekleştirilmiştir.

Çerçeve

TDT kapsamındaki ulaştırma işbirliğinin yasal temeli, aşağıdaki önemli belgeler üzerine inşa edilmiştir:

• “Türk Devletleri Teşkilatı Üye Devletlerinin Hükümetleri Arasında Uluslararası Kombine Yük Taşımacılığı Anlaşması” 11 Kasım 2022'de Semerkant'ta imzalanmıştır;
• “Türk Devletleri Teşkilatı Ulaştırma  Bağlantı Programı” 11 Kasım 2022'de Semerkant'ta imzalanmıştır;
• “Türk Devletleri Teşkilatı Ulaştırma Bağlantı Programının Uygulanmasına İlişkin 2023-2027 Ortak Eylem Planı (“Yol Haritası”)” 3 Kasım 2023'te Astana'da kabul edilmiştir;
• “Türk Devletleri Teşkilatı Üye Devletleri Arasında Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Operasyonlarında Elektronik İzin (e-Permit) Kullanımına İlişkin Mutabakat Zaptı” 6 Temmuz 2024'te Şuşa'da imzalanmıştır.

Projeler

Türk Devletleri Teşkilatı (TDT), taşımacılıkta engelleri kaldırmayı ve verimli, istikrarlı ve kesintisiz operasyonları sağlamayı amaçlayan birkaç somut projeye öncülük etmektedir.

E-Permit

• TDT, üye ve gözlemci ülkeler arasında uluslararası karayolu taşımacılığında Elektronik İzin (e-Permit) projesinin uygulanmasını ilerletmektedir. Bu proje, taşımacılık operasyonlarını dijitalleştirme yoluyla kolaylaştırmayı, fiziksel izinlerle ilgili maliyetleri azaltmayı ve izinlerin kaybolması veya kötüye kullanılması gibi sorunları ortadan kaldırmayı hedeflemektedir.
• Türkiye ve Özbekistan, 28 Ekim 2022'de Taşkent'te gerçekleştirilen TDT 6. Ulaştırma Bakanları Toplantısı'nda e-Permit projesini başlatmış ve bu sistemi dünyada ilk kez uygulayan ülkeler olmuştur. Bu girişimin diğer TDT ülkelerine yayılması için çalışmalar devam etmektedir.
• 6 Temmuz 2024'te düzenlenen Şuşa Zirvesi'nde TDT Ulaştırma Bakanları, uluslararası karayolu taşımacılığında e-Permit kullanımı ve işbirliğine ilişkin bir Mutabakat Zaptı imzalamıştır. Bu Mutabakat Zaptı, "e-Permit Uygulama İlkeleri"ni belirlemekte ve izin verilerinin elektronik formata geçişi için bir çerçeve oluşturarak, fiziksel izinlerin yapısını koruyup veri alışverişini standart yazılıma sahip birleşik bir sistem aracılığıyla sağlamaktadır.

E-CMR

• TDT, Türk bölgesinde “eCMR” uygulamasını ilerletmektedir. Şubat 2023'te TDT, Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Birliği (IRU) ve Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (UNECE) ile işbirliği içinde, BM CMR Konvansiyonu ve e-CMR Protokolü hakkında sanal bir çalıştay düzenlemiştir.
• 25 Nisan 2024'te Budapeşte'de gerçekleştirilen 2. Ulaştırma Koordinasyon Komitesi Toplantısı'nda, TDT üye ülkeleri eCMR projesini desteklemiş ve bu konuda bir Alt Çalışma Grubu oluşturma kararı almıştır. Bu grup, ulaştırma bakanlıkları, gümrük idareleri ve ulusal taşımacılık derneklerinden uzmanlar içermekte olup, Türk dünyasında eCMR'nin hukuki değerlendirmesi ve operasyonel hale getirilmesi üzerine çalışacaktır.

Objectives

The advancement of transport cooperation between our Member States has always been a top priority for the Organization of Turkic States, as our Heads of State have consistently emphasized the importance of this issue at our Summits and have given instructions to improve transportation cooperation by addressing existing challenges.

We are committed to enhancing transport connectivity in the Turkic region, particularly along the Trans-Caspian International East-West Middle Corridor (Middle Corridor). This initiative aims to eliminate barriers to efficient and seamless transport, while establishing new frameworks to streamline transport operations across various modes—road, rail, and sea.

Mechanisms

Through various mechanisms – such as regular Ministerial Meetings, Transport Coordination Committee, Working Group on Transport Development and Sub-Working Group on Digitalization – the OTS is driving transport cooperation in line with the key strategic documents "Turkic World Vision - 2040" and the "OTS Strategy for 2022-2026".

Sister Ports

Initiated in 2013 with the signing of the "MoU on Sister Ports Relation and Cooperation", the Sister Ports Process aims to strengthen collaboration between sea and dry ports across the OTS Member States. Originally involving the ports of Baku (Azerbaijan), Samsun (Türkiye), and Aktau (Kazakhstan), the initiative expanded in 2019 to include Kazakhstan's Kuryk Port. In 2021, Türkiye's Mersin Port, along with Uzbekistan's dry ports – Universal Logistics Services, Akhtachi, and Termez Cargo Center – joined the process. This initiative fosters technical exchanges, knowledge sharing, and the development of joint projects to enhance inter-port cooperation within the region.

Heads of Railway Administrations Meetings

The OTS has been facilitating collaboration among Member States' railway sectors by organizing the meetings of Heads of Railway Administrations since 2022. These meetings focus on exploring the potential for developing alternative, cost-effective international railway corridors and formulating strategies to boost cargo transportation across the region. A key milestone was the launch of the first Türkiye-Uzbekistan freight train in December 2022, carrying 40 wagons of goods, as part of the implementation of decisions taken during these railway cooperation meetings.

International events such as the "Railway Connectivity of the Turkic States: Fergana Valley – Anadolu" Forum in Fergana (2023) and the International Multimodal Transport Forum in Istanbul (2023) gathered key figures from the public and private sectors, including top transport and logistics companies, businesses, and stakeholders from across the Turkic region. These forums provided valuable opportunities for in-depth discussions, knowledge sharing, and collaboration, all aimed at advancing the development of multimodal transport routes within the OTS framework.

Alliance of Logistics Centers and Cargo Carriers

Established in 2024 under the aegis of the OTS, the Alliance of Logistics Centers and Cargo Carriers aims to connect logistics centers, carriers, terminals, and ports across Turkic countries. Its objectives include improving transport infrastructure, enhancing cooperation, and promoting public-private partnerships for innovative and efficient freight solutions.

Meetings of Heads of National Transport Associations

In March 2024, OTS held an inaugural meeting of Heads of National Transport Associations. A significant outcome was the decision to create the Union of Road Transport Associations of the OTS (OTS-URTA). This Union seeks to represent the private sector, enhance cooperation, and strengthen transport capabilities in line with the "Turkic World Vision - 2040". The launching ceremony of the Union was held in Istanbul in November 2024.

Framework

The legal foundation for transport cooperation within the OTS is built on several key documents:

• “Agreement on International Combined Freight Transport among the Governments of the Member States of the Organization of Turkic States" signed on 11 November 2022 in Samarkand;
• “Transport Connectivity Program of the Organization of Turkic States” signed on 11 November 2022 in Samarkand;
• “Joint Action Plan ("Roadmap") on the Implementation of the Transport Connectivity Program of the Organization of Turkic States for 2023-2027” adopted on 3 November 2023 in Astana;
• “Memorandum of Understanding among the Member States of the Organization of Turkic States Regarding Cooperation and Use of Electronic Permit (e-Permit) in International Road Transport Operations” signed on 6 July 2024 in Shusha.

Projects

The OTS is spearheading several practical projects aimed at removing barriers to transport and ensuring efficient, stable, and seamless operations.

E-Permit

The OTS is advancing the implementation of the Electronic Permit (e-Permit) project in international road transport among its Member and Observer States. This project aims to streamline transport operations through digitalization, reduce costs associated with physical permits, and eliminate issues such as the loss or misuse of permits.

Türkiye and Uzbekistan pioneered the e-Permit project at the 6th Meeting of OTS Transport Ministers on 28 October 2022 in Tashkent, becoming the first globally to implement this system. Efforts are now underway to extend this initiative to other OTS countries.

During the Shusha Summit held on 6 July 2024, the OTS Transport Ministers signed a Memorandum of Understanding on Cooperation and the Use of e-Permits in International Road Transport. The MoU establishes the "Application Principles of e-Permits" and sets the framework for transitioning permit data into an electronic format, preserving the structure of physical permits, and enabling data exchange through a unified system with standardized software.

E-CMR

The OTS is advancing the implementation of "eCMR" in the Turkic region. In February 2023, OTS, in collaboration with the International Road Transport Union (IRU) and the United Nations Economic Commission for Europe (UNECE), held a virtual workshop on the UN CMR Convention and its e-CMR Protocol.

At the Second Transport Coordination Committee Meeting on 25 April 2024 in Budapest, OTS Member States supported the eCMR project and decided to form an ad-hoc Sub-Working Group. This group, including experts from transport ministries, customs administrations, and national transport associations, will focus on the legal assessment and operationalization of eCMR in the Turkic region.